Araçlarla Ýlgili Gerekli Teknik Bilgiler

Bujilerle ilgili önemli bilgiler:
Buji nedir? Bujinin motordaki fonksiyonu nedir?
Ýki elektrodu ve porseleni bulunan parçaya buji adý verilir. Motor silindirlerinde bir kývýlcým atlama aralýðý saðlayacak þekilde
yapýlmýþtýr.

Bujinin motordaki fonksiyonu nedir?
Bujýnin görevi ateþleme enerjisini yanma haznesine taþýmak ve elektrotlarýnýn arasýnda oluþan elektrik atlamasý ýle sýkýþmýþ hava yakýt karýþýmýnýn yanmasýný baþlatmaktýr. Ateþleme bobini aküden aldýðý elektrik enerjisini ortalama 30 bin Volt deðerine yükselterek bujiye aktarýr ve uygun zamanda bu yüksek enerji bujinin týrnaklarý (elektrotlarý) arasýnda yanmayý baþlatýcý kývýlcýma dönüþür. Yanmanýn ideal gerçekleþebilmesi için bujinin yeri çok önemlidir. Buji, ateþleme haznesinde sýkýþmýþ hava yakýt karýþýmýný her þartta en iyi ateþleyebileceði ve diðer faktörlerden etkilenmeyeceði bir yere yerleþtirir.

Bujiler ne sýklýkta deðiþtirilmelidir?
Kullaným þartlarýna ve buji tipine baðlý olarak deðiþiklik göstermekle birlikte, standart bir bujinin 15 bin km sonunda deðiþtirilmesi gerektiði söylenebilir.

Buji ömrünü kýsaltan faktörler nelerdir?
Buji ömrünü kýsaltan baþlýca etken kötü yakýttýr. Bir diðer önemli etken motor sistemindeki ayarlarýn bozukluðudur. Bu ayar bozukluðuna motorun sürekli olarak zengin karýþým ile çalýþmasý örnek gösterilebilir.
Bujinin kullaným süresini doldurduðu otomobil kullanýrken anlaþýlabilir mi?

Aracýnýz normalden fazla yakýt tüketmeye baþlamýþsa, tekleme yapýyorsa, deparlarda zorlanýyor ve ilk hareket esnasýnda yavaþ kalkýyorsa, bu sorunlar bujiden kaynaklanýyor olabilir.

Aracýmýzýn bujilerini kendimiz nasýl deðiþtirebiliriz?
Bujiyi sökerken önce birkaç tur gevþetilmeli ve basýnçlý hava veya fýrça kullanýlarak bujinin çevresi temizlenmelidir. Böylece buji tam olarak söküldüðünde silindir içine istenmeyen parçalarýn düþmesi önlenmiþ olur. Eðer buji çok sýký ise onu biraz gevþettikten sonra diþli aralarýna girecek þekilde yað ve pas çözücü damlatýlmalý, bir süre beklendikten sonra tamamý sökülmelidir. Aksi takdirde silindir kafasýna hasar verebilir.

Takarken bujinin ve motorun birbirine temas edecek (öpecek) yüzeylerinin temiz olmasýna dikkat edilmelidir. Buji sýkýlýrken mümkün ise tork anahtarý ile sýkýlmalýdýr. Tavsiye edilen sýkýlma þekli ilk önce buji tam oturana kadar el ile sýkmak daha sonra aþaðýda verilen listeye göre tork anahtarý ile sýkmaktýr. Tork anahtarý yok ise;
- Yeni bujilerde (düz yüzeyli ve pullu) tam oturuncaya kadar önce el daha sonra anahtar ile 90 derece sýkýlmalýdýr.
- Kullanýlmýþ bujilerde ise 30 derece sýkýlmalýdýr.
- Konik yüzeyli bujilerde ise el ile tam oturttuktan sonra 15 derece anahtar ile sýkýlmalýdýr.

Yukarýdaki hususlara dikkat edilmediði takdirde buji hasar görebilir ve görevini tam olarak yerine getirmeyebilir.

Uzun paso ve kýsa paso bujiler arasýndaki farklar nelerdir?
Uzun paso ve kýsa paso bujilerin görev ve performans olarak aralarýnda fark yoktur. Motor yapýsýna baðlý olarak uzun veya kýsa paso buji kullanýlmasý gerekir, fakat yanlýþ kullanýldýðý zamanlarda çeþitli arýzlar meydana gelebilir.
- Kýsa paso buji yerine uzun paso buji kullanýlmasý durumunda buji yanma haznesine doðru çýkýntý yapar ve pistona hasar verebilir. Diþlerde oluþan kömürleþme yüzünden sökmek mümkün olmayabilir ayrýca buji aþýrý ýsýnýr.
- Uzun paso yerine kýsa paso huji takýlýr ise yanma haznesi içine gerekli uzantýyý yapamaz ve bunun sonucunda gerekli ateþlemeyi yapamaz.
- Kendi týrnaklarýný temizleyecek gerekli ýsýya ulaþamaz ve üstü kurum baðlar .

Özel tip bujilerin motor peformansýna ne tür katkýlarý vardýr?
Özel tip bujýler yapýlarý gereði daha düþük ýsýlarda çalýþabildýklerý ýçýn aracýn soðuk çalýþmasýnda iyi performans gösterirler. Ayrýca kendilerini temizleme ýsýlarý daha düþük olduðundan kirlenme oranlarý oldukça düþüktür. Yine yapýlarý gereði üstlerindeki kayýplar oldukça azdýr. Özellikle týrnaklarýnýn farklý metaryallerden yapýlmasý kirlenmesini zorlaþtýrýr.Yukarýda belirtilen bu temel farklýlýklar buji ömrünü uzattýðý gibi yeterli ve düzgün ateþleme ile yakýt tasarrufu, gerçek gücünde çalýþma devamlýlýðý gibi avantajlar saðlar.

Motor-þanzýman konusunda diðer yararlý bilgiler
Motorun hararet yapmasý sorunu, soðutma sistemindeki arýzalardan kaynaklanýr. Soðutma sistemi, ideal motor sýcaklýk deðerlerini saðlamak için motor soðukken motoru ýsýtma, sýcakken de motordaki fazla sýcaklýðý almak üzere soðutma iþlemini yerine getiren sistemdir. Bu sistemin görevini yerini getirmesini engelleyen pek çok faktör vardýr: Soðutma sývýsýnýn azalmasý, radyatör peteklerinin kireçten veya dýþ pislikten dolayý týkanmasý, termostatýn veya fanýn bozulmasý, fan müþirinin arýzalanmasý, motor bloðu üzerindeki su týpasýnýn delinmesi, vantilatör kayýþýnda ve devirdaim pompasýndaki sorunlar.

Su kaynatma nedir?
Soðutma sývýsýnýn eksikliðinden dolayý yeteri kadar soðuyamayan motor aþýrý ýsýnarak hararet yapar ve su kaynatýr. Motorun su kaynatmasý, motor soðutma sývýsýnýn azaldýðýný gösterir. Soðutma sývýsýnýn azalmasý, buharlaþma ya da sýzýntýdan olabileceði gibi motorun soðutma sývýsýnýn tüketmesi de söz konusu olabilir. Soðutma sývýsýnýn azalmasýnýn baþlýca nedenleri arasýnda sývý iletim borularýndaki çatlamalarý, hortumlarýn eklem yerlerindeki kelepçelerden ve devirdaim pompasýndan sýzýntýlarý sayabiliriz. Radyatör hortumlarý ve radyatör kapaðý da sýzýntýlarýn sýk görüldüðü bölgelerdir. Motorun soðutma sývýsýný tüketmesi ise bozuk bir ana conta ya da motor bloðundaki bir çatlaktan veya silindir kapaðý contasýnýn yanmasýndan meydana gelebilir.

Araçlar neden özellikle yaz aylarýnda su kaynatýr?
Soðutma sisteminde arýza olan araçlar yaz-kýþ su kaynatýr. Ancak su kaynatma sorununun yaz aylarýnda kýþ aylarýna oranla daha sýk yaþandýðý da bir gerçek. Bunun sebebi, yazýn sýcaklarýn etkisiyle artan buharlaþma. Yazýn soðutma sývýsý buharlaþarak, azalýr ve motor su kaynatmasýna neden olur. Yaz aylarýnda yüksek sýcaklýklarla birlikte ýsýnan hava, radyatördeki sývýnýn soðumasýný saðlamakta yetersiz kalmaya baþlar. Sýkýþýk trafik ve "dur-kalk"larla birlikte radyatöre hava alýmý azalýr ve motor sýcaklýðý yükselmeye baþlar. Bu sýrada soðutma iþlemini yerine getirmek için fan daha fazla çalýþarak radyatörde bulunan sývýyý soðutmaya çalýþýr. Aracýnýzdaki soðutma sývýsýnýn seviyesinde bir eksiklik ya da daha baþka bir problem yoksa soðutma sistemi görevini aynen yerine getirmeye devam eder. Aksi takdirde ise, motorun su kaynatmasý kaçýnýlmazdýr.

Motor hararet yaptýðýnda ya da su kaynattýðýnda ne yapýlmasý gerekir?
Aracýnýzýn hararet göstergesinde ibre, kýrmýzý ya da "hot" olarak gösterilen bölgeye yaklaþýyorsa, derhal klimayý kapatmalýsýnýz. Klima çalýþýrken motora giden havayý ýsýtýr. Bu nedenle klimanýn kapatýlmasý motorun soðumasýna yardýmcý olur. Ýbre ilerlemeye devam ediyorsa veya kaputunun üstünde su buharý görürseniz, aracýnýzý hemen uygun bir yere çekip, motoru durdurmalý ve aracý soðumaya býrakmalýsýnýz. Kaputu açarak, motorun soðumasýna yardýmcý olabilirsiniz. Motor soðutma sývýsý seviyesi kontrol edilmeli eðer eksikse tamamlanmalýdýr.

Sývý tamamlama iþlemi mutlaka motor soðuduktan sonra yapýlmalý. Motor sýcakken yapýlacak bir sývý eklemesi basýnçlý sudan ve buhardan oluþabilecek yaralanmalara neden olabileceði gibi, sýcak bir motora yapýlacak sývý eklemesi motor bloðunda çatlamaya kadar varan kalýcý zararlar oluþturabilir.

Ancak böyle bir sorunla karþýlaþtýðýnýzda herhangi bir müdahalede bulunmadan önce firmanýzýn yol yardým ya da acil servis telefonlarýný aramanýzý öneririz.

Bunun mümkün olmadýðý durumlarda ise motor soðuduktan sonra en yakýn servise ulaþýlýncaya kadar düþük devirde ve hýzda gitmelisiniz.

Hararete raðmen yola devam etmek sakýncalý mýdýr?
Hararet yapan bir motor eðer ayný þartlarda kullanýlmaya devam edilirse avans vuruntusu yapmaya baþlar.Avans vuruntusu, soðutma sisteminin çalýþmadýðýný gösterir. Buna raðmen hâlâ yola devam edilmeye çalýþýldýðýnda ise motor kilitlenmesine yani piston sýkýþmalarýna neden olunabilir. Avans vuruntusunu duymaya baþladýðýnýzda yapmanýz gereken, otomobili durdurup, teknik servisle irtibata geçerek profesyonel bir yardým almak.

Soðutma sistemini ilk günkü performansýnda tutabilmek için kullanýcýlarýn nelere dikkat etmesi gerekir?
Aracýnýzýn soðutma sisteminin ilk günkü performansýný koruyabilmesi için soðutma sývýsýnýn düzeyi, hortum ve borularda çatlak olup olmadýðý devamlý kontrol edilmeli. Radyatör hortumlarýnýn üzerindeki çatlaklarý çýplak gözle görmek zor olduðu için radyatör hortumlarýný elle kontrol etmelerini tavsiye ederim. Hortumlar aþýrý yumuþak ya da aþýrý sertse aracýnýzý derhal bir yetkili servise götürmelisiniz. Hortum kelepçelerinde ve eklem yerlerinde oluþan pas veya beyaz lekelere de dikkat etmekte fayda var. Çünkü bu bölgelerdeki sorunlar sistemde sýzýntý olduðuna iþaret eder.

Soðutma sisteminin bakýmý hangi sýklýkla yapýlmalýdýr?
Soðutma sistemi her bakým periyodunda mutlaka kontrol edilmelidir. Soðutma sistemindeki antifriz ayný zamanda pas önleyici özelliðe sahip olduðundan soðutma sistemindeki antifriz yaz ve kýþ kullanýlmalýdýr. Antifriz içerisindeki korozyon (pas) önleyici katký maddeleri zamanla etkilerini kaybeder. Bu nedenle soðutma sistemindeki antifriz mavi antifriz ise 6 yýlda, turuncu antifriz ise 10 yýlda bir deðiþtirilmelidir. Antifriz deðiþimi esnasýnda kullanýlan suyun "saf su" olmasýna özellikle dikkat edilmeli.

"Daha fazla antifriz, daha iyi soðutma saðlar" yargýsý doðru mudur?
Kesinlikle hayýr. Antifriz, motor soðutma suyunun normalde izin vermeyeceði sýcaklýk derecelerinde motorun güvenle çalýþabilmesi için motor soðutma suyuna eklenen, suyun kaynama noktasýný yükselten, donma noktasýný ise düþüren kimyasal bir katkýdýr. Normalde aracýn bulunduðu bölgenin iklim ve coðrafi þartlarýna baðlý olarak; yüzde 20 ila yüzde 60 arasýnda deðiþen oranlarda motor soðutma suyuna eklenir. Bu oranýn üzerine çýkýlmasý, suyun soðutma kabiliyetini düþürür ve kayýplara neden olur.

Kaç tip soðutma sistemi vardýr?
Motorlarda hava soðutmalý ve sývý soðutmalý olmak üzere iki farklý sistem kullanýlýr. Hava soðutmalý motorlarda ýsýnan motor hava ve soðutma yaðý tarafýndan soðutulur. Sývý soðutmalý motorlarda ise, soðutma iþlemi motorun içindeki kanallarda dolaþan sývý (su, antifiriz karýþýmý) tarafýndan saðlanýr. Günümüzün modern motorlarýnda hava soðutmalý sistemler sýkýþýk trafik ortamlarýnda yetersiz kaldýðý için artýk yerini daha modern bir sistem olan su soðutmalý sistemlere býraktý.

ABS Nedir?
ABS, kullanýldýðý taþýtýn kararlýlýðýný, manevra ve durma yeteneðini artýrabilen bir fren sistemidir. Dört-tekerlek ABS, tekerlek kilitlenmesini önleyerek, sürücülere acil frenleme durumlarýnda kararlýlýk ve yön kontrolü saðlamaktadýr. Ýlk kez 1936 yýlýnda Almanya'da geliþtirilen ve patenti alýnan ABS, Almanca "antiblockiersystem." teriminden kýsaltýlmýþtýr ve Ýngilizcesi de benzer anlamdaki Anti-lock Brake System dir. ABS, her tekerleðin yakýnýnda dönme hýzýný algýlayarak tekerleklerin çekiþ kaybettiði ve kilitlenmek üzere olduðunu algýlayan sensörlere sahiptir. Elektronik kontrol ünitesi (ECU- Electronic Kontrol Unit) bu sinyalleri deðerlendirerek, fren basýncýný deðiþtirmek yoluyla tekerlek kilitlenmesini önleyen hidrolik kontrol ünitesine (HCU- Hydraulic Kontrol Unit) komutlar gönderir.

ABS nasýl çalýþýr?
Sürücü dört-tekerlek ABS 'li bir taþýtýn fren pedalýna sertçe bastýðýnda, sistem otomatik olarak fren basýncýný dört tekerlekte düzenleyerek, tekerlek kilitlenmesini önlemek üzere her tekerleðin fren basýncýný baðýmsýz olarak ayarlar. ABS, frenleri saniyede 18 defa kadar pompalayarak, sürücülere belirli ölçüde yönlendirme yeteneði kazandýrmaktadýr.

Dört tekerlek ve iki arka tekerlek ABS'lerin farký
Dört-tekerlek ABS, acil durma koþullarýnda taþýt kararlýlýk ve geliþtirilmiþ manevra yeteneðini sürdürmek için tasarlanmýþtýr. Dört-tekerlek ABS donatýlmýþ bir taþýtta frenleme sistemi, dört tekerleðin her birinde tekerlek kilitlenmesini önleyerek, sürücüye geliþtirilmiþ yönlendirme kontrolü saðlamak için frenleme basýncýný düzenler.
Arka-tekerlek ABS ise, daha çok kamyonet, minibüs ve spor taþýtlarda görülmekte ve sadece arka tekerleklerin tekerlek kilitlenmesini önlemek için kullanýlmaktadýr. Bu sistem sürücüye doðrultu kararlýlýðýný sürdürmek ve taþýtýn arkasýnýn yanlara kaymasýný önlemekte yardýmcý olmaktadýr. Arka-tekerlek ABS sistemlerinde ön tekerleklerin hâlâ týpký geleneksel frenlerdeki gibi kilitlenme eðilimi vardýr. Eðer kilitlenme olursa, sürücü fren pedal basýncýný ön tekerleklerin tekrar dönmeye baþlamasýna yetecek kadar azaltmalýdýr. Böylece sürücü taþýtý yönlendirebilir.

ABS'nin çalýþtýðý nasýl anlaþýlýr?
ABS'lerin çoðunda sistemin etkin hale gelmesi sürücü tarafýndan anlaþýlabilmektedir. Sürücü mekanik bir ses duyar ve bazý basýnç dalgalanmalarýný veya fren pedalýnýn sertliðinin daha da arttýðýný hisseder. Gürültü iþitildiðinde veya basýnç dalgalanmalarý hissedildiðinde, ayaðýn fren pedalýnda tutulmasý önemlidir. Sert basýnç uygulamasýna devam edilmelidir.

ABS ile yapýlmasý ve yapýlmamasý gerekenler
Uygun kullanýlmasý halinde dört-tekerlek ABS güvenli ve etkin bir frenleme sistemidir. Maksimum güvenlik ve sistemin tüm avantajlarýndan yararlanmalarý için, sürücülerin ABS sistemlerinin nasýl çalýþtýðýný doðru olarak bilmeleri ve uygulamalarý gerekmektedir. Bu kurallar aþaðýda sýralanmýþtýr:

Ayaðýnýzý frenin üzerinde tutun
Yönlendirme yaparken dört-tekerlek ABS'nin uygun çalýþmasýný sürdürmek için fren üzerinde sert ve sürekli basýncý koruyun. Fren pedalý salýnýmlar yaparken bile freni pompalamaktan kaçýnýn. Ancak, arka-tekerlek ABS ile donatýlmýþ taþýtlarda, ön tekerleklerin geleneksel frenler gibi kilitlenme eðilimi vardýr. Eðer kilitlenme olursa, sürücü taþýtý yönlendirebilmek için, fren pedal basýncýný ön tekerleklerin tekrar dönmeye baþlamasýna yetecek kadar azaltmalýdýr.

Durmak için yeterli mesafe býrakýn
Ýyi koþullarda öndeki taþýtlar üç saniye, kötü koþullarda daha fazla süre geriden takip edilmelidir.

ABS ile sürüþ pratiði yapýn
ABS çalýþýrken meydana gelen basýnç dalgalanmalarýnýn nasýl hissedildiðini öðrenin. Acil frenleme yapmak için boþ alanlar ve park yerleri uygun olabilir.

Aracýn kullaným kataloguna bakýn
ABS ile ilgili ilave sürüþ bilgileri için aracýn kataloguna bakmayý ihmal etmeyin.

ABS'li taþýtý çýlgýnca kullanmayýn
ABS'li taþýt size virajlarý hýzlý dönme, þeritleri ani deðiþtirme veya ani manevralar yapma hakký vermez. Bu tür davranýþlar ne uygun ne de güvenlidir.

Frenleri pompalamayýn
Dört tekerlek ABS'li taþýtlarda freni pompalamak, sistemi açýp kapatmaktadýr. ABS frenleri sizin yerinize otomatik ve çok daha hýzlý oranda pompalamakta ve iyi yön kontrolü saðlamaktadýr.

Direksiyonu unutmayýn
Dört tekerlek ABS, acil frenleme durumunda sürücünün yön kontrolü yapmasýný saðlar. Yönlendirme sýrasýnda taþýt tam olarak duruncaya kadar, ayaðýnýzý fren pedalýna sertçe basýlý olarak tutun. Ayaðýnýzý fren pedalýndan ayýrmayýn zira bu ABS'yi ayýrýr. ABS ile frenleme sýrasýnda yönlendirme yeteneðiniz olsa bile, taþýtýnýz kaygan yolda kuru yoldaki kadar keskin dönemeyebilir. Arka-tekerlek ABS'li taþýt kullanan sürücüler dikkatli ve sertçe fren yapmalý ve tekerleklerin kilitlenmeye baþladýðýný hissettiklerinde, basýncý bir miktar azaltmalýdýrlar.

Mekanik gürültüler ve/veya küçük pedal titreþimlerinden paniklemeyin
ABS-donatýlmýþ taþýtla fren yaparken meydana gelen mekanik gürültüler ve/veya küçük pedal titreþimlerinden paniklemeyin. Bu koþullar normaldir ve sürücünün ABS'nin çalýþtýðýný anlamasýný saðlar.

ABS genellikle geleneksel frenlerden daha çabuk durdurur ancak, fizik kanunlarýný deðiþtiremez
ABS genellikle ýslak yüzeylerde ve buzlu veya sertleþmiþ kar kaplý yollarda iyi frenleme saðlayabilmektedir. Her ne kadar genellikle geleneksel sistemlerdeki sert frenlemede karþýlaþýlan tehlikeli tekerlek kilitlenmesi kadar olmasa da, kumlu çakýllý yollarda veya yeni yaðmýþ kardaki frenlemede durma süreleri daha uzun olabilir.

ASR (Çekiþ Kontrol Sistemi)
ASR (Acceleration Slip Regulation - ivme kaymasý kontrolü) sistemi, frenler ve motor yönetim sistemini birlikte kontrol ederek, tahrik tekerleðinin çekiþ yeteneði kaybolduðunda bu durumu algýlayarak tekerlek hareketini yavaþlatmakta ve kaymalarýný önleyerek, sürücüye yanal ve uzunlamasýna dinamik kontrol yeteneði saðlamaktadýr. Bu özellik, özellikle çekiþ yeteneðinin azaldýðý kumlu, karlý, yaðmurlu yol koþullarýnda yararlý olmaktadýr.

Sistem, yol yüzeyinin durumuna göre veya performansýn fonksiyonu olarak en uygun sürüþ kontrolünü saðlamaktadýr.
Hangisi olursa olsun, sistem motor tarafýndan gönderilen torku azaltmak yoluyla devreye girer veya ABS ile koordineli olarak her bir tekerleði baðýmsýz olarak frenler.

Çekiþ kontrolü de ABS gibi modern taþýtlar için önemli bir güvenlik özelliði haline gelmektedir. Ancak yeteneklerinden tam olarak yararlanmak için, geleneksel sürüþ stillerinden buna bilinçli bir geçiþ yapmak gerekmektedir. Çekiþ kontrol yeteneði olan bir taþýta sahipseniz, ABS'de olduðu gibi sistemin karakteristiklerini öðrenmek için güvenli bir alan bularak test sürüþleri yapýn. Ýlave sürüþ bilgileri için aracýn kataloðunu okumayý da ihmal etmeyin.

ASR tipleri

Sýnýrlý kaymalý diferansiyel
Bu sistem, herhangi bir durum için en iyi çekiþi saðlayacak motor torkunu transfer eden sistemdir. Elektronik olmayan bu sistem, genellikle yeni çekiþ kontrol sistemleri kadar iyi görev yapamamaktadýr. Modern sýnýrlý kaymalý (limited-slip) diferansiyeller gücü kayma baþlamadan hemen önce iyi durumdaki tekerleðe transfer yeteneðine sahiptir, ancak, her iki tekerlek kaygan zeminde ise, sistem etkisiz hale gelmektedir.

Fren sistemi çekiþ kontrolü
Bu sistem týpký ABS'nin tersi gibi görev yapar. Bu tip sistem bazý sensörler ve elemanlar kullanarak ABS'nin uyguladýðý gibi frenleme yaparak tekerleklerin boþa dönmesini önlemektedir. Her tekerlek baðýmsýz olarak kontrol edilir ve bu çeþitli kayganlýktaki zeminler için mükemmel bir düzenleme saðlar. Genellikle pahalý olmayan ve oldukça etkili olan bu sistem, düþük hýz kaymasý için tasarlanmaktadýr. Sistem fren sistemini kullandýðýndan, yüksek hýz kaymasýnda çok fazla sürtünme ve ýsý çýkýþý olmakta ve fren sistemi elemanlarý hasar verebilmektedir.

Aktarma organlarý çekiþ kontrolü
Bu sistem, herhangi bir hýzda kayan tekerlek veya tekerleklere gönderilen gücü geciktirmektedir. Fren sistemi çekiþ kontrolü gibi ayný ABS-tipi sensörler kullanan bu sistem, þu dört iþlemi uygulayan bir iþlemciye sahiptir: (a) gaz kesme, böylece ekonomi saðlanmaktadýr; (b) yakýt beslemesini kesme; (c) ateþleme avansýný azaltma; veya (d) silindirleri kapatma. En geliþmiþ aktarma organlarý çekiþ kontrol sistemleri bunlarýn tümünü yapmakta, bunlara ek olarak gaz pedalýný sürücünün ayaðýna doðru iterek çalýþtýðý konusunda sürücüyü uyarmaktadýr. Sistem tüm kaygan zeminlerde gücü kestiðinden, kaymanýn arzu edildiði koþullarda sistemi kapatmak için bir düðme bulunmaktadýr.

Yakýtlar
Yakýtlara neden katýk konur?
Akaryakýtýn kalitesini belirleyen etkenlerin baþýnda, kullanýlan katýklar gelir. Bu katýklar, akaryakýta çeþitli özellikler kazandýrmak amacýyla üretilmiþ olan ve akaryakýt içerisine belirli oranlarda katýlan kimyasal maddelerdir.

Ana hatlarý ile bu katýklarý þöyle sýralayabiliriz.
- Vuruntu önleyici katýklar
- Oksidasyonu önleyici katýklar
- Pas önleyici katýklar
- Buzlanma önleyici katýklar
- Ateþlemeyi düzenleyici katýklar
- Deterjan ve Gom önleyici katýklar
- Üst piston-segman yaðlayýcý katýklar
- Metal aktifliðini önleyici katýklar
- Setan arttýrýcý katýklar
- Donma noktasýný düþürücü katýklar
- Pas önleyici katýklar

Akaryakýtlara eklenen özel katýklar, depodan motora kadar akaryakýtla temas eden tüm parçalar üzerinde koruyucu etkilere sahiptir.

Saðladýðý yararlar þunlardýr:

Motorun yakýt ve yanma sistemi üzerinde koruyucu bir tabaka oluþmasýný saðlar; silindir yüzeylerinde, manifoldda ve enjektörlerde oluþan karbon birikintilerini ve tortularý parçalayýp temizler. Buna baðlý olarak motorun ömrü uzar, akaryakýt düzenli ve tam yandýðý için, tasarruf saðlanýr.

Motorun hava ile temas eden parçalarý üzerinde koruyucu bir tabaka oluþmasýný saðlar ve temas sonucu ortaya çýkmasý muhtemel paslanmalarý önler.

Hidrokarbon kökenli kimyasal maddelerin zaman içerisinde motorun metal yüzeyleri üzerinde oluþturacaðý aþýnmayý büyük ölçüde engeller.

Akaryakýt, pompa tabancasýndan araç deposuna hýzla pompalanýrken köpürme meydana getirir; bu durum ise akýþýn kesilmesine sebep olur. Ancak kullanýlan katýklar köpürmeyi engelleyerek yakýtta hava kabarcýklarý oluþmasýna mani olur.

Motorun temiz kalmasýný, korunmasýný ve performansýnýn artmasýný saðlar. Uzun süreli kullanýmlardan sonra bile motorun temiz kalmasýna ve düzenli çalýþmasýna yardýmcý olur.

Egzoz gazlarýnýn olumsuz etkilerini minimum seviyede tutar. Egzozdan çýkan, havayý kirleten atýk gazlar azalýr.

Akaryakýtýn saðlýklý yanmasýný saðlayarak, kurum ve tortu oluþmasýný önler. Karbüratörün, enjektör memelerinin ve emme subaplarýnýn daima temiz kalmasýný saðlar.

Avrupa standartlarýnda katýklý akaryakýt Türkiye'ye BP ile 1993 yýlýnda gelmiþ, Türk tüketicisi, bugün daha yeni yaygýnlaþmaya baþlayan dördüncü nesil katýklý akaryakýtla ise 1995 yýlýnda yine BP ile tanýþmýþtýr.

BP Akaryakýtlarý, dört ayrý katýkla zenginleþtirilmektedir:

1. Oksidasyon Önleyici Katýklar
Motor parçalarýný tehdit eden önemli etken,parçalarýn havayla temas etmesi sonucunda oluþan oksidasyon,yani paslanmadýr. BP Akaryakýtlarý, oksidasyon önleyici katýklarla zenginleþtirilmektedir. Bu katýklar, motor parçalarý üzerinde koruyucu bir tabaka oluþturarak,paslanmaya karþý motoru korur.

2. Korozyon Önleyici Katýklar
Kimyasal maddelerin metal yüzeyler üzerinde oluþturduðu aþýnmaya korozyon adý verilir. Akaryakýtýn içeriðinde bulunan ya da yanma sonucu oluþam kimyasal maddeler, zaman içinde motor parçalarý üzerinde aþýnmaya neden olur ve bunun sonucunda yakýr sisteminde delinmeler oluþabilir yada paslanmýþ parçacýklar yüzeyden kopup týkanmalara neden olabilir.Bu da, motorun ömrünü kýsaltýr. BP Akaryakýtlarý, korozyon önleyici katýklarla zenginleþtirilmektedir. Bu katýklar motor parçalarý üzerinde koruyucu tabaka oluþturarak, kimyasal maddelerin olumsuz etkilerini azaltýr. Korozyon önleyici katýklar, hem ana depo ve pompalarýný, hem yanma sistemini korur.

3. Köpürme Önleyici Katýklar
Ýþlem görmemiþ akaryakýt, otomatik pompa tabancasýndan araç deposuna hýzla pompalanýrken köpürür. Bu yüzden otomatik pompa tabancasý, depo tam dolmadan akýþý keser.Bu da az yakýt alýnmasý ya da yakýt alma iþleminin uzamasý anlamýna gelir. Ayrýca, köpüren yakýtýn depodan taþma riski vardýr. BP Akaryakýtlarý,köpürme önleyici katýklarla zenginleþtirilmektedir. Bu katýklar,yakýt yanma halindeyken, içerisinde hava kabarcýklarý oluþmasýný önleyerek,düzenli akýþ saðlar.

4. Deterjan Katýklar
Yakýt ve yanma sistemindeki küçük bir týkanýklýk bile,akaryakýtýn püskürtme yönünü büyük ölçüde etkileyebilir. Bu da aracýn zor çalýþmasý,teklemesi,güç kaybetmesi,fazla yakýt harcamasý ve zararlý egzoz gazlarýnýn artmasý gibi sorunlara yol açabilir. BP Akaryakýtlarý, deterjan katýklarla zenginleþtirilmektedir. Bu katýklar,yakýt ve yanma sistemi parçalarý üzerinde koruyucu bir tabaka oluþturarak,yakýt ve yað kaynaklý karbon birikintilerinin oluþmasýný önler ve mevcut birikintileri temizler.

BP akaryakýtlarý, rafineriden alýnýp kullanýma sunulmadan önce, ikmal noktalarýnda özel dozaj makineleri ile uygun miktarda üstün nitelikli katýklarla zenginleþtirilir. Bu yüzden BP'den yakýt aldýðýnýzda ekstra katký koymaya gerek yoktur. Ýçeriði ve miktarý bilinmeyen bu katýklarýn eklenmesi ile BP'nin yakýta kattýðý özel katkýlarýn özelliklerinin bozulmasý, motora saðladýðý faydalarýn azalmasý söz konusudur.

NOS (Nitrous Oxyde) NOS Hakkýnda Ön Bilgi

NOS özellikle Amerikan arabalarý için hazýrlanmýþ bir sistem deðildir. Sadece Amerika modifiye iþinde daha istekli olduðundan kullanýlan sistemlerin daðýlýmý daha geniþtir. Uçaklarda, motorsikletlerde ve marine'de de kullanýlmaktadýr.

Herhangi bir otomobilde motorunun bileþenleri sahip olduðu güçten daha fazlasýný üretebilir veya kaldýrabilir. Fakat imalatçý firmalar otomobilin her þartta ayný performansý verebilmesi veya yakýt ekonomisinin düþük seviyede tutalabilmesi için ortalama bir beygir gücü ile üretim yaparlar. Aslýnda motora eksantrik ve manifold ile daha fazla hava giriþi ile birlikte pistonda kompresyon artýþý, ve ihtiyaç kadar yakýt saðlanýrsa daha fazla beygir gücü üretilebilir.

Nos sadece istenildiði an güç üretebilen bir sistemdir. Daha fazla verilen benzinin ayný zaman dilimi içerisinde yakýlmasýyla ortaya çýkan bir güçtür.
Peki, fazladan verilen benzinin yakýlmasýndaki patlama motorun bileþenlerine zarar vermiyormu? Tabii ki hayýr. Doðru kit ve doðru ölçekli jetlemelerle sonuç zararsýz bir güç artýrýmýdýr.

NOS ile:
1400 cc.'de: 60 HP
1600 cc.'de: 75 HP
1800-2000 cc.'de: 100 HP
2500 cc.'de: 125 HP
3000 cc.'de: 140 HP

güç almak mümkündür.

Genelde kitler karakteristik olarak aynýdýr. Tek fark, NOS ve benzin püskürtme memelerinin delik çapý farklýdýr (jetleme). NOS kullanýmý motora ekstra bir yüklemedir, dolayýsýyla bu yükü saðlýklý bir þekilde yüklemeniz için kullaným süresi 20 saniye gibi bir süreyle kýsýtlý tutulmuþtur. Zaten bizim anlayýþýmýzda daha fazlasý yarýþ aplikasyonu için gereksizdir. Pistonlar ve segmanlarýnýz performans tipli olarak üretilmiþ "forged" tabir edilen pistonlardan olursa daha fazla hp yükleyebilirsiniz, ama zamaný uzatamazsýnýz. Kýsaca, size 50 kg'lýk aðýr bir malzemeyi 10 metre taþýtabiliriz, ama 100 metrede yorulursunuz. Ýsterseniz aralýklý þekilde 15 saniye basýp 15 saniye býrakýp sonra tekrar basabilirsiniz. Motorda aþýnma yapmaz ve kesinlikle bazý parçalarýn deðiþimine de gerek yoktur.

NOS yapmýþ olduðunuz her türlü modifikasyonun üzerine +HP vereceðinden, yapýlan modifikasyonlarla etkileþimi yoktur. Motor ömrü yapýlacak devir sayýsý ile orantýlýdýr. Dolayýsýyla motorunuzun ömrü örneðin 200 milyon devir ise, NOS bunu hiç bir zaman azaltmaz veya eksiltmez, sadece bu ömrü daha çabuk tamamlamanýzý saðlar. Bugüne kadar ki yapýlan uygulamalarda motor ömrü veya aþýnmasý ile bir þikayet mevcut deðildir.

Bazý detonasyon problemleri sadece yüksek oranlý NOS uygulamalarýnda ( 300 HP üzeri ) kullaným bilinçsizliðinden dolayý yaþanmýþtýr. Mesela, 2000 cc.lik 50,000 Km.'deki motora 100 hp'lik bir güç yüklerseniz sorun yok. Motorunuz bunu rahat rahat kaldýrýr. "Peki 150 hp'yi de kullanabilirmiyim?" derseniz emniyet sýnýrýný ihlal edersiniz. Motor içindeki patlamanýn yaratacaðý etki pistonunuzu yoracaktýr, bu sebeple forged (Dövme Aluminyumdan) piston takýlmasý gereklidir. 200 hp için yine forged çelik piston kolu ilavesi, 250 hp. için ise forged (Dövme) çelik krank kullanýlacaktýr. Tabii bunlara ilaveten 4 silindirli bir motorda 100 hp. üzerindeki sistemler profesyonel kullaným ve modifiyeli ateþleme kitleri gerektirir (ateþlemede avans rotar ile oynanmasý gerekir) ? 150 hp yi geçen sistemlerde Nos'un her 50 hp'si için 2 derece rotara alýnmasý gerekir. Tabii motorun da az kullanýlmýþ ve yeni olmasý da saðlamlýðý daha fazla garanti eder. Demek ki bazý arkadaþlar bu bilgilerden noksan ve habersiz uygulama yapmýþlarsa, bunlarýn motoru býrakýn aþýnmayý daðýlmýþtýr.

Halk arasýnda nereden çýktýðý bilinmeyen yanlýþ bir kaný ise “ Nos motoru bitiriyor, ömrünü azaltýyor, acaip bir þekilde parça aþýndýrýyor vs” . Motor ömrü, dakikadaki devir sayýsý ile ölçülürse 5 milyon devir çevirdiðinde bitecekse Nos bunu hiçbir zaman 1 devir bile indirmez. Sadece o devir sayýsýný daha çabuk yakalamanýzý saðlar, 20'þer saniyelerden hesaplarsanýz en fazla motor ömründe 1 hafta oynatabilir, bu sayýda gülünçtür. Çok tehlikeli ve zararlý olan dinamit pek çok insaný öldürmüþ ve zarar vermiþtir ve hala kullanýlmaktadýr ama bilinçli olarak kulanýldýðýnda zararý deðil yararý vardýr. Ayný prensip Nos için de geçerlidir.

Nos'un otomobilinize takýlmasý yarým gündür. Her türlü garantisi mevcuttur. Kesinlikle doðru kullanýmýnda bir zararý yoktur. Genellikle en fazla 20 saniye kullanýlabilir yarýþ modlu bir sistemdir. Hayatýnýzda alacaðýnýz en güvenli ve ucuz sistemdir. Bir tüp 20'lik atýþlarla 15 kere kullanýlabilir. Biten tüpler Habaþ, Messerali Gaz, Karboðaz gibi sanayi gaz doldurma tesislerinde doldurtulabilir veya bize gönderebilirsiniz. NOS kitlerinin ikinci eli yok ve bazý arkadaþlarýmýzýn otomobillerini satmalarýndan veya deðiþtirmelerinden dolayý açýða çýkan bir NOS kitide bilgimiz dahilinde deðildir.

Artý Beygir Gücünü Nasýl Elde Etmeli?
Bir motor, yakýt yakarak çalýþýr ve geniþleme yaparak pistonlarý aþaðýya iter. Daha fazla beygir gücü yapmak istiyormusanýz, daha fazla yakýt yakýn. Böylece motor pistonlarý aþaðýya daha kuvvetle itecektir. Çok kolay gibi geliyor fakat o kadar da deðil. Gücü arttýrmayý, kompleks bir mühendislik problemi yapan çok sayýdaki faktörler olduðundan, biz burada sadece üç ana esasý ele alacaðýz. Herþeyden evvel, tüm yakýtlar yanabilmek için oksijene ihtiyaç duyar. Daha fazla yakýt yakmak istiyorsanýz, daha fazla oksijen vermeniz gerekecektir. Hemen hemen bütün motor performans ürünleri yakýt ve oksijen akýþýný arttýrarak gücü yükseltirler. Eksantrikler, daha hacimli karbüratörler veya valfler, porting, emme manifoldu, egzost headers'larý, supercharger'lar, turbo'lar, ve NOS geliþtirilmiþ bir motorun nasýl hava aldýðýný gösteren açýk örneklerdir (daha fazla yakýt yakmak için daha fazla oksijen) ve bu size artan beygir gücü verir. Oksijen ve yakýtýn akýþýný arttýrmak için en etkin yol muhtemelen Nitro oksid enjeksiyon sistemidir. Nitro sisteminin bu kadar büyük beygir gücü üretmesinin baþlýca sebebi budur.

Diðer bir temel güç faktörü yakýtýn buharlaþtýrýlmasýdýr. Diðer yarýþ yakýtlarýnda olduðu gibi benzin sývý haldeyken yanmayacaktýr. Benzin, yanabilmesi için buhar haline dönüþtürülmelidir. Benzinin buhar haline dönüþtürülmesi kolay bir iþlemdir. Bu husus temel olarak dýþarýya bir bardak su koyup kurumasýný beklemeden farklý deðildir. Elbetteki motorun içinde buharlaþma çok çabuk olmaktadýr. 8000 RPM'de çið benzinin buhara dönüþtürülmesi, yeterince buharlaþtýrma iþleminin harekete geçirilmesinde anahtar, motor ýsýsý ve yakýt atomizasyonudur. Atomizasyon iþlemi çið yakýt akýþýný çok küçük damlacýklara dönüþtürür ve böylece buharlaþma yüzeyinin geniþlemiþ olmasýndan ötürü buharlaþma hýzlanýr. Yakýt damlacýklarýnýn ebadý çok önemlidir. Büyük bir damla benzin alýn ve onu on küçük damlacýða dönüþtürün, bu durumda daha etkin buharlaþtýrma için yüzey sahasýný geniþletmiþ olmaktasýnýz. Sonuç, yanmak üzere daha fazla yakýt elde edilmiþ olur. Ýyi dizayn edilmiþ olan bir NOS sistemi, nitro ile birlikte motora akan yakýtta çok küçük damlacýk ebatlarý meydana getirir. Ýþte bu sebepten dolayý NOS sistemleri diðer sistemlere göre daha güçlü beygir gücü oluþturur.

Bizim bakacaðýmýz üçüncü ana güç faktörü, hava/yakýt karýþýmýnýn yoðunluðudur. Toros'larda ki 5000 metredeki geçitte hiç jogging yapmayý denediniz mi? Nefesiniz kesiliyor deðil mi? Atmosferin yüksekliklerinde, deniz seviyesinde olduðuna nazaran hava daha ince ve daha az yoðunluktadýr. Ýþte bu sebepten dolayý, deniz seviyesinde olan Ýstanbula'da yolda giden bir kamyona göre, Toroslardaki bir yolda giden kamyon daha yavaþ ilerler. Yoðunluk, atmosfer basýncý (üzerinizde olan atmosferin aðýrlýðý), sýcaklýk, ve nem tarafýndan etkinleþir. Atmosferin basýncýný deðiþtiremeyiz, ancak bir dereceye kadar emme odasýnýn ýsýsýný düzenleyebiliriz. Cool can'ler ve intercooler'lar yakýt ile hava/yakýt karýþýmýný soðutarak daha yoðunlaþtýrýrlar ve böylece ekstra bir güç meydana getirirler. Bu karýþým ne denli daha yoðun olursa silindir yanma için yakýt ve havayla daha fazla sýkýþýr ve daha fazla güç oluþturur. Nitro oksid enjekte edildiðinde derhal likit halinden gaz haline dönüþür ve çok soðuk olur. Bu soðuk nitro buharý manifolddaki tüm emme odasýnýn ýsýsýný 65 derece Fahrenheit'a kadar düþürür. Daha yoðun karýþým bir nitro sistemiyle motor'a çok daha fazla güç üretmesine yardýmcý olur.

Nitro Oksit Nedir, Ne Deðildir?
Nitro oksid, motorunuza giren normal havanýn daha uygun formudur. Biz sadece havanýn içinde bulunan oksijenle ilgili olduðumuzdan, siz daha fazla güç üretme teþebbüsünde bulunurken ilave yakýt verdiðinizde, ne kadar oksijen mevcut olacaðý konusunda nitro oksid bu iþlem için yardým eder. Güç daima yakýt kaynaðýndan gelir. Nitro oksid bir yakýt deðildir. Nitro oksid daha fazla yakýtýn yanmasý için gereken daha fazla oksijenin ilavesinde kolaylýk saðlar.

Daha fazla yakýt vermeden sadece nitro oksid ilave ederseniz, motorunuzun normal zamanda kullandýðý yakýtýn yanma nisbetini hýzlandýrmýþ olursunuz. Bu durum çok geçmeden pistonlarda harab edici detonasyona sebep olur. Enerji nitrodan deðil yakýttan gelir. Basit olarak, nitro oksid ayný zaman dilimi içerisinde daha çok miktardaki yakýtý yakmanýza müsaade eder, ve böylece hasýl olan etki, yakýttan ortaya çýkan ve aracýnýzýn akselerasyonu için el altýnda olabilen, toplam enerji veya güç miktarýndaki müthiþ artýþtýr. Nitro oksid'de büyü yoktur. Aslýnda, Nitro'yu kullanmanýn, daha büyük bir karbüratör, daha iyi bir manifold, bir supercharger veya bir turbocharger kullanmadan farký yoktur. Þunu anlamalýsýnýz ki sizin ve motorunuzun soluduðu hava deniz seviyesinde %78 Nitrojen (Azot), %21 oksijen ve %1 diðer gazlardan oluþmuþtur. Nitro Oksid (N2O) dünya atmosferinde bulunan baþlýca iki bileþimin alýnmasýyla yapýlmýþtýr (bu iki molekül azot ve bir molekül oksijen'dir) ve bir kimyasal iþlemle bir araya getirilmiþlerdir. Nitro oksid motorunuza gittiðinde yanma ýsýsý kimyasal bileþiði kýrarak yakýtý yakan daha fazla oksijen temin eder. Okumuþ olduðunuz gibi bütün yarýþ motorlarý ayný prensip altýnda çalýþýrlar.Yoðun buhar içerisinde daha fazla hava (daha iyi soluma, supercharging, turbocharging, ve nitro) ve daha fazla yakýt daha fazla güç'e eþittir.

Maliyet açýsýndan , NOS bir müþteriye alabileceði en üst performansý sunar. NOS sisteminin sadece birkaç yüz dolar karþýlýðýnda size sunduðu ayný miktardaki ekstra gücü temin etmek için karbürasyon, manifold, subap ve silindir kapak ürünleri, headers, piston, porting, polishing, supercharging veya turbocharging'e binlerce dolar harcayabilirsiniz. Fakat bu, diðer performans parçalarýný da takmanýz halinde menfaat elde etmeyeceksiniz demek deðildir. NOS sistemini bir defa taktýnýzmý, bütün diðer performans parçalarý da nitro'nun gücünü arttýrýr. Eðer paranýz azsa ve buna raðmen çok daha fazla güç istiyorsanýz en iyi seçim bir NOS Sistemidir. NOS yanlýzca bir part time güç arttýrýcýsýdýr. Talep edildiðinde gücün hazýr olmasý NOS sisteminin büyük bir özelliðidir. O sadece sürücü ne zaman isterse çalýþýr. Geri kalan zamanlarda motor normal çalýþmasýný sürdürür. Ekstra stres yoktur, ekstra yakýt sarfiyatý yoktur, sürüþ problemi yoktur.

NOS'tan bir Sistemi Aldýðýnýzda Kit ile Neler Gelir
Kutudan çýkarýp göreceðiniz NOS sisteminin tüm parçalarý arasýnda, takma iþlemlerini tamamen okumadýkça ve NOS sistemini ilk defa kullanmadýkça tümüyle tanýmakta zorluk çekebileceðiniz üç þey vardýr.

Bütünlük: Eðer biz bir sistemin 200 beygir gücü kapasitede olduðunu iddia edersek, bu bizim onu bu þekilde dizayn etmemizden, bu þekilde test etmemizden ve bu þekilde imal etmemizden ötürüdür. Eðer kýlavuzluðumuzu takip etmeye arzuluysanýz, size elde edeceðinizi söylediðimiz neticeleri elde edersiniz.

Kalite: NOS'ta hergün yaptýðýmýz pek çok þeyler vardýr. Ürünlerimizi ve sistemlerimizi aracýn bulunmasý gereken doðal çevrede yapýldýðý gibi güçlü ölçüm aletleriyle teste tabi tutarýz. Yüksek standartlarýmýzýn devamý için üretim iþlem gereksinimlerine azami dikkati gösteririz. Yeni uygulamalarla ilgili önerilerinizle beraber ürünlerimizin performanslarý hakkýnda söylemek istediklerinize kulak veririz. Amaçlanan uygulama için modern ve etkin olduklarýný kesinleþtirmek amacýyla bütün ürenlerimizin yeniden deðerlendirilmesi için teknik personelimiz önerilerinizi araþtýrma ve geliþtirmeyle yükümlü personelimize iletir.

Deneyim: Yaklaþýk yirmi yýldan beri NOS sistemlerini üretmekte bulunuyoruz. Baþarýlarýmýzdan olduðu kadar baþarýsýzlýklarýmýzdan da bilgi edindik. Dizayn edip ürettiðimiz ürünlere aldýðýmýz bu bilgiyi yüksek dozlarda uyguladýk. Hatta bugün bile sistemlerimizden birini takýp, kullandýðýnýz ilk gün olabilir, ancak bu yolda yirmi yýllýk NOS tecrübesiyle birliktesiniz. O kutunun içindedir. Göremeyebilirsiniz, fakat kesinlikle hissedeceksiniz.

Nitro Oksid ve Emisyonlarý
Nitro Oksid'in (N2O) kullanýlmasý havayý kirleten nitrojen oksitlerinin (NOx) artmasý anlamýna gelmez. Elbette ki NOS'un yaptýðý “sadece yarýþ için” olan sistemler, emisyon kontrollü motorlarda kullanýmý kanuni deðildir. Buna raðmen, NOS sistemlerinin çoðu 50 eyaletten ABD'de kullanýmýnýn kanuni olduðuna dair belge almýþtýr. Emisyon kontrollü araçlarda kullaným tasdiki baðýmsýz laboratuvar testleri tarafýndan alýnmýþ olup, bu NOS sistemlerinin egzost emisyonlarýnýn normal sürüþ koþullarýnda arttýrýlmadýðý ispata baðlanmýþtýr. Emisyon kontrol tüzüklerine baðlý olan motorlarda emisyon müsadeli NOS kitlerinin kullanýlmasýný öneririz.

NOS Sistemlerinin Tipleri
NOS sistemlerinin baþlýca iki çeþidi vardýr. Spray bar plate sistemleri, karbüratör ve manifold arasýnda bir ara plate ile kullanýlan Powershot (güçlü atýþ), Cheater (aldatýcý), Big shot (büyük atýþ) gibi. Bu plaka, built-in olan spray barlarýnýn içinden emme manifold kanallarýna nitro ve ilave yakýt verir. Çoðu yakýt enjeksiyon motorlarý ve Top Shot gibi olan sistemler için olan nitro sistemleri, plate sistem teknolojisinin deðiþik þekilleridir. Plate sistemleri 50 ya da extra 400 beygir gücü verebilir. Çoðu plate sistemleri ayar yapýlabilen beygir gücü kazanýmý ve sistem ayarý için çýkarýlabilen nitro ve yakýt jet özelliklerine sahiptir. Plate sistemleri cadde ve çoðu yarýþ sýnýflarýnda kullanýlýr. Diðer taraftan, direkt port sistemleri mümkün olduðunca emme valfine yakýn olan herbir emiþ yolu'na nitro ve ilave yakýt verebilmek için özel dizayn edilmiþ enjektörler, fogger memeler kullanýr. Bu sistemler, herbir silindire ayný miktarda verirken bolca nitro ve yakýt akýtýr. Multiple stage direct port sistemleri, bazý profesyonel yarýþ motorlarýnda 1000 ekstra beygire kadar artýþ yapmýþtýr. Bütün NOS direkt Port sistemlerin özelliði beygir ayarlamalarý ve sistem tuningi (ince ayar) için deðiþtirilebilen nitro ve yakýt jetleridir. Direkt port sistemleri aþaðý yukarý hertürlü motorlarda hem cadde hem de yarýþ uygulamalarýnda kullanýlýr.Yakýt enjeksiyonu için olan bazý nitro sistemleri Direkt Port teknolojisinin deðiþik bir ifadesidir. Benzin enjeksiyonu için olan bir sistem tipinde üst emme yoluna nitro ve yakýt enjekte etmek için bir direkt port stili nozzle (meme) kullanýlýr. Kuru manifold stili nitro sistemleri nitro'yu hava akýmý içine olacak þekilde yukarý doðru enjekte ederken ilave yakýt, motorun kendi yakýt enjeksiyon memelerince verilir

NOS Sisteminizin Ýnce Ayarý (Tuning) için Hatýrlanmasý Gereken Birkaç Önemli Husus.
Bu çok eskimiþ bir ifade gibi gözükse de, Nitro deneyiminizin baþarýlý mý, baþarýsýz mý olacaðý konusunda muhtemelen daima 1 numaralý sebebi olacaktýr. Daima herhangi bir iþe baþlamadan evvel sisteminize konulan bütün talimatlarý okuyun! Motorunuzda bir þeyin deðiþtirilmesine karar verebilirsiniz veya dergilerde okuduðunuz sistemimizden farklý yeni bir þey dizayn etmiþ olduðumuzu görebilirsiniz. Biraz zaman ayýrarak bütün talimatlarý dikkatlice okuyun. Daima tutucu þekilde baþlayýn. Tavsiye ettiðimiz jet kombinasyonlarý hakkýndaki tavsiyelerimizi takip edin ve ayar gerektiren bir sisteme sahipseniz en alt seviyeden iþe baþlayýn. Jetleri deðiþtirmek daima birkaç dakikanýzý alýr bu sebepten en üst seviyeden baþlayarak gereksiz riskleri üstlenmeyin Motorunuzun ne kadarlýk bir gücü kaldýrabileceði hakkýnda gerçekçi olun. Burada ileriye gitmeyin. Siz sadece motorunuzda bulunan parçalarý kesin olarak biliyorsunuz. Bu parçalar hakkýnda þüpheniz varsa, bizim teknik hattýmýzý arayabilir ve size yüksek tecrübesi olan teknik elemanýmýz bu özel kombinasyonunuz için nelerin emin olduðu hakkýnda yardýmcý olur. Motorunuzda neyin olduðunu bilmiyorsanýz o taktirde motorun içindekilerin fabrikanýn taktýklarýndan ibaret olduðu farzedilerek en emin durumda olacak ve bu uygulama için doðru sistemi seçeceksiniz. Güç, yakýttan gelmektedir. NOS Sistemi çalýþýrken, sisteminizin tedarik ettiði ilave yakýt miktarýyla ilave güç ayarlanýr. Eðer yakýt orada deðilse hiçbir zaman güç olmaz ve hiçbir nitro miktarý veya baþka bir þey onu geri getiremez. Sistemin kullanýlmasý esnasýnda mümkün olan yakýt miktarýný idare eden el altýnda tipik iki kontrol vardýr; yakýt jet ebadý ve yakýt basýncý. Sistem yakýtý akýtýrken, doðru yakýt basýncý okunur. Bazý yakýt basýnç regülatörleri hatalý rakkam verirler, çünkü basýnç okuma sistemi çalýþmazken týrmanýrlar. Bu olduðu zaman, gerçek akan yakýtýn basýncý umulandan çok daha aþaðýda olup, problem yaratacaktýr. Yanlýþ ateþleme veya detonasyon ile ilgili problemlerle karþýlanýnca, DAÝMA ilk önce nitro jet miktarýný azaltýn! Gücün yakýttan geldiðini hatýrlayýn, Nitro'dan deðil, yakýt vermek suretiyle soðutmaya çalýþmak, basit olarak biraz daha güç verir ve problemi karýþýk hale getirir. Karbüratörler aþýrý zengin iþleyen soðutucuyla jetlenir ve daha az güç üretir. Aþýrý zenginleþerek jetlenen NOS sistemleri muhtemelen biraz daha güç verir, böylece problemlerle karþýlaþýrsanýz, ilk evvela nitro jetin (jetlerin) miktarýný azaltýn. Sisteminizin nasýl çalýþtýðýnýn yanýtýný almak için bujilerinizi kontrol ettiðinizde, HERBÝR BUJÝYÝ KONTROL EDÝN, sadece kolay ulaþýlabilenleri deðil. Ýki silindir hiçbir zaman ayný þekilde çalýþmaz.Nitronun bir karakteristik özelliði de bujileri temizlemesidir, öyle ki daha yeni takýlmýþ gibi gelir.Buji porseleni üzerinde küçük gümüþ parçacýklarý gibi detonasyon iþaretleri varsa nitro jet miktarýný azaltýn.Bujinin toprak kordonu bir mavimsi-gökkuþaðý renkleri gösteriyorsa, nitro jet miktarýný azaltýn.Eðer toprak hattlarý erime emareleri veriyorsa, nitro jet miktarýný azaltýn ve daha kýsa olan ve daha kalýn toprak hatlý buji takýn. Hiçbirþeyi deðiþtirmediðiniz halde sisteminiz aniden problem çýkarmaya baþlarsa kuralý bozan sýklýkla bir týkanmýþ nitro veya yakýt filitresidir. Sisteminizle birlikte verilen talimat broþürü nitro ve yakýt filitre elemanlarýnýn nerede bulunduðunu gösterir, onlarý periyodik olarak kontrol edin. Anlayamadýðýnýz veya onaramadýðýnýz bir problemle karþýlaþtýðýnýzda bizi aramaktan çekinmeyin. NOS sisteminizden en iyi netice almanýz için biz buradayýz.

Hava Yastýðý
Simülatör çýktý, otomobiller ve insanlar kurtuldu. Yani en azýndan öyle olacaðýný söyleyebiliriz. Zira trafik simülatörleri sayesinde insanlar hem daha iyi araç kullanmayý öðreniyor, hem de öðreneceðim derken baþkalarýna zarar vermiyor...

Hava yastýklarý ilk çýktýðýnda gerçekten de bir devrim sayýlýyordu. Düþünsenize, bir kaza yapýyorsunuz ve baþýnýzý aracýn herhangi bir yerine çarpmak yerine, önden fýrlayýveren gerçek yastýk benzeri içi hava dolu bir torbaya çarpýyor ve ciddi yaralardan kurtuluyorsunuz . Bu gerçekten de mucizeydi.

Ancak ilerleyen teknolojilerle birlikte insanlar, bu hava yastýklarýnýn bazý dezavantajlarýný gördüler. Mesela çocuk ölümlerine neden olduðu yayýlmaya baþladý. Ardýndan gerektiði zamanlarda açýlmadýðý söylenmeye baþlandý. Hatta kazalarda yeterli koruma gerçekleþtirmediði bile söylendi. Bu, yeni nesil araçlarda ha bire sayýlarý artan hava yastýklarý için kötü bir haberdi...

Otomobil üreticileri, bu söylenti ve haberlere kolay pabuç býrakmamaya karar verdiler. Vazgeçilmez güvenlik unsurlarý arasýnda gördükleri hava yastýðýný korumak zorunda olduklarýný düþündüler. Belki ortak alýnmýþ bir karar yoktu, ancak üreticiler birbirlerinden habersiz bu giriþimleri sürdürdüler. Önce, çocuk ölümleri haberleri üzerine ön yolcu koltuðu için istenildiðinde iptal edilebilen hava yastýklarý koymaya baþladýlar.

Ardýndan, aðýrlýk sensörüyle ortaklaþa çalýþan akýllý hava yastýklarýna geçiþ yapma vakti gelmiþti. Ön yolcu koltuðuna yerleþtirilen bu sensör, koltuða oturanýn bir köpek mi, bir çocuk mu, yoksa yetiþkin mi olduðunu algýlayýp, hava yastýðýnýn ona göre açýlmasýný düzenliyordu. Buna baðlý olarak þiddeti ayarlanabilen hava yastýklarý geldi. Çarpmanýn þiddetine göre hava yastýðýnýn açýlma hýzý da deðiþebiliyordu. Hafif bir çarpmaysa açýlma hýzý azalýyordu. Bu da, hava yastýðý yüzünden yaralanma olmamasý içindi.

Güvensiz ve korumada yeterli olmadýðý söylenen hava yastýklarýna da çözüm bulundu. Bunun için daha büyük hava yastýklarý devreye alýndý. Yani boyutlarý büyüdü. Dolayýsýyla koruma iþlevinin daha da artýrýlmasý hedefleniyordu.

Ancak bunlar yetmedi. Hava yastýðýyla ilgili birçok ek iþlev geliþtirildi. Yayalar için tampondan ve ön camýn önünden fýrlayan hava yastýklarý, dizler için hava yastýðý gibi. Anlayacaðýnýz, hava yastýðýndan kurtuluþ yok. Aksine daha çok yerde rastlayacaðýnýz kesin...